Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với đồng chí Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch UBND, Trưởng Đoàn ĐBQH TPHCM, về những đề xuất mới, những cơ chế chính sách vượt trội để thành phố phát triển xứng tầm, đóng góp nhiều hơn cho cả nước.

Thu hút, phát huy nguồn lực xã hội

PHÓNG VIÊN: Dự thảo ngh?? quyết thay thế Nghị quyết 54 nhận đư??c nhiều ý kiến góp ý và sự ủng hộ từ các ĐBQH, đồng chí chia sẻ về cảm nhận trước những ý kiến góp ý đó?

Đồng chí PHAN VĂN MÃI: Quá trình thảo luận, chúng tôi nhận đư??c nhiều đóng góp, mong muốn có cơ chế chính sách mạnh hơn cho TPHCM như cần có Luật Đô thị đặc biệt, cơ chế cho Trung tâm Tài chính quốc tế... và đề ngh?? thành phố cần có giải pháp đồng bộ, quyết liệt để triển khai ngh?? quyết đạt hiệu quả. Hiện nay, thành phố đang khẩn trương triển khai các công việc cần thiết để triển khai ngh?? quyết sớm nhất sau khi Quốc hội thông qua. Thành phố cũng đang phối hợp với Bộ KH-ĐT tiếp tục chuẩn bị đề án Trung tâm Tài chính quốc tế để sớm trình Quốc hội, tổ chức nghiên cứu về đề xuất xây dựng Luật Đô thị đặc biệt cho TPHCM.

Chúng tôi cảm ơn các ĐBQH đã đồng tình và góp nhiều ý kiến sâu sắc cho việc hoàn thiện dự thảo ngh?? quyết và cả cho quá trình tổ chức triển khai ngh?? quyết sau này. Thành phố cũng mong muốn tiếp tục nhận đư??c sự ủng hộ của ĐBQH, tiếp tục góp ý cho dự thảo ngh?? quyết.

Đồng chí có thể chia sẻ về những cơ chế chính sách đột phá vượt trội, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, để TPHCM phát triển nhanh và bền vững?

Dự thảo ngh?? quyết mới có 44 cơ chế, chính sách đư??c đề xuất so với 15 cơ chế, chính sách ở Nghị quyết 54. Nếu như Nghị quyết 54 tập trung tạo nguồn thu thì ngh?? quyết mới lại tập trung nhiều cho thu hút nguồn lực đầu tư xã hội, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục dự án, thí điểm các hình thức đầu tư mới. Dự thảo ngh?? quyết cũng thể hiện tính liên kết vùng khi đề xuất các cơ chế cho phép thành phố dùng nguồn lực của mình tham gia vào các dự án vùng, liên vùng, hỗ trợ một số địa phương trong và ngoài nước.

Ngoài một số nội dung đã có và bước đầu phát huy hiệu quả thực tiễn trong Nghị quyết 54, 3 nhóm còn lại tập trung ở các cơ chế, chính sách đặc thù đư??c quy định cho các địa phương khác; cơ chế, chính sách đặc thù có trong các dự thảo luật sẽ sửa đổi thời gian tới và các cơ chế, chính sách mới, chưa đư??c quy định. Đặc biệt, nhiều nội dung trong dự thảo thể hiện rõ yêu cầu của Nghị quyết 31 là “phân cấp, phân quyền”. Trong đó, việc phân cấp, ủy quyền từ TPHCM cho TP Thủ Đức và phân cấp, ủy quyền của TP Thủ Đức đối với các đơn vị trực thuộc sẽ đư??c đẩy mạnh hơn, đư??c kỳ vọng sẽ tháo gỡ các vướng mắc hiện nay. Cùng với đó, các cơ chế phân cấp, ủy quyền trong quyết định, quản lý đầu tư, ngân sách, quy hoạch, đất đai, xây dựng… cũng sẽ giúp thành phố chủ động và kiến tạo hơn.

Còn về cơ chế thu hút nguồn lực đầu tư xã hội hoặc thí điểm các hình thức đầu tư mới, góp phần xây dựng TPHCM văn minh, hiện đại, nghĩa tình?

Giá trị cốt lõi của dự thảo ngh?? quyết chính là “khơi thông nguồn lực” cho thành phố, trong đó nguồn lực cho đầu tư hạ tầng giao thông và phát triển khoa học công ngh??, đổi mới sáng tạo đư??c ưu tiên.

Điều đáng mừng là chúng ta đã có chính sách đối với dự án đư??ng Vành đai 3 (đư??c Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 57/2022) mở đư??ng về chủ trương đầu tư trong kế hoạch đầu tư công trung hạn từ nguồn vốn dự kiến tăng thu của các địa phương. Đây là một bước tiến đáng kể khi đã tạo sự chủ động cho thành phố, phù hợp với tình hình thực tiễn để bố trí vốn đư??c ngay cho hoạt động đầu tư công, phát huy hiệu quả sử dụng nguồn vốn và tháo gỡ khó khăn về cơ sở hạ tầng của thành phố.

Chỉ riêng về cơ chế BT trả chậm bằng tiền đã đư??c thành phố triển khai trong các giai đoạn trước, góp phần phát huy hiệu quả thu hút nguồn lực tư nhân, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước. Trong dự thảo ngh?? quyết có một số điều kiện chặt chẽ về trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt, quản lý dự án, chi phí đầu tư, chất lượng xây dựng công trình…, đư??c soạn thảo trên tinh thần hết sức cẩn trọng, xác lập rõ trách nhiệm, trình tự và các nội dung cần thiết để áp dụng hiệu quả nội dung cơ chế chính sách.

Dự thảo ngh?? quyết cũng đề xuất mở rộng phạm vi các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) trong lĩnh vực thể thao và văn hóa, với trình tự, thủ tục thực hiện theo quy định về đầu tư PPP và pháp luật có liên quan.

Mục tiêu cuối cùng là làm sao huy động đư??c các nguồn lực xã hội, từ “vốn mồi” là các cơ chế thông thoáng, nhất quán, minh bạch của nhà nước. Nguyên lý này cũng đư??c áp dụng thí điểm đối với mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD), tức có thể sử dụng ngân sách địa phương triển khai dự án đầu tư công độc lập để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đư??ng sắt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đư??ng Vành đai 3 để thu hồi đất, thực hiện tái định cư tại chỗ và tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị.

“Linh hồn??? của dự thảo là khơi thông nguồn lực

Thưa đồng chí, đâu là cơ sở để TPHCM đề xuất những cơ chế, chính sách vượt trội đó?

TPHCM có rất nhiều tiềm năng về nguồn lực ở nhiều lĩnh vực cần đư??c khơi thông, tạo động lực phát triển mới để từ đó đóng góp cho kinh tế cả nước. Nguồn lực đó bao gồm con người, đất đai, tài chính, khả năng tập trung tích lũy cơ sở hạ tầng, tài sản nông nghiệp, nghiên cứu, dịch vụ, thúc đẩy hợp tác với các địa phương trong và ngoài nước. Nếu có những cơ chế vượt trội, đột phá để gỡ vướng về thể chế, tạo động lực mới để thành phố tổ chức bộ máy phù hợp, tập trung triển khai các dự án hạ tầng, chương trình chỉnh trang đô thị, giảm ô nhiễm môi trường, thu hút nhà đầu tư chiến lược, quản lý khoa học công ngh??, đổi mới sáng tạo… thì sức hấp thụ vốn của thành phố sẽ tăng lên, động lực phát triển mới cho thành phố chắc chắn đư??c tạo lập.

Cùng với đó, địa chính trị - kinh tế của thành phố cũng là cơ sở quan trọng cho việc đề xuất các cơ chế chính sách nhằm thu hút các nhà đầu tư chiến lược trên các lĩnh vực mới như: công nghiệp chip - vi mạch - bán dẫn, năng lượng xanh, cảng trung chuyển quốc tế… nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị đề ra.

TPHCM kỳ vọng gì từ những cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội đó đối với sự phát triển của thành phố, đặc biệt là tiếp tục đóng góp nhiều hơn cho cả nước theo tinh thần “cả nước vì TPHCM, TPHCM vì cả nước” như Tổng Bí thư từng đề cập?

Như tôi đã nói, “linh hồn??? của dự thảo ngh?? quyết chính là khơi thông nguồn lực. Bởi nếu đư??c Quốc hội thông qua và thực hiện tốt các cơ chế, chính sách đột phá, vượt trội, nhất là thu hút nguồn vốn đầu tư, nguồn lực khoa học công ngh??, đổi mới sáng tạo, thành phố có thể thu hút cả trăm ngàn tỷ đồng vốn đầu tư. Đó là động lực phát triển dành cho thành phố và cả nước. Tất cả sẽ thành một dòng chảy mạnh mẽ, xuyên suốt để cùng đổ về “biển lớn” - phục vụ nhân dân.

Nhưng, điều quan trọng lúc này cũng phải cần chuẩn bị nhân lực, năng lực và kích hoạt mọi nguồn lực để sẵn sàng hành động ngay khi ngh?? quyết mới có hiệu lực. Hành động phải đư??c kiểm đếm bằng các đầu việc cụ thể, trách nhiệm rõ ràng, hiệu quả phải lượng hóa trên từng giai đoạn, mức độ gắn với sự thụ hưởng của người dân, lợi ích doanh nghiệp và vai trò công chính của nhà nước. Để sau khi kết thúc ngh?? quyết, các cơ chế chính sách thí điểm sẽ “chuyển trạng thái”, thành pháp điển hóa, có tính hiệu lực pháp luật cho cả nước.

Từ một ngh?? quyết đặc thù đến đ???i s???ng xã hội đư??c nâng chất, các nguồn lực đư??c khơi thông, phát triển, cất cánh, đó là giá trị của sự đóng góp mà TPHCM đư??c vinh dự “mở đư??ng”!

" Thực tế hơn 4 thập kỷ qua đã minh chứng, khi đư??c Trung ương tin tưởng, kỳ vọng và tạo điều kiện thí điểm về cơ chế, chính sách, TPHCM luôn cho thấy phẩm tính dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, sáng tạo vì lợi ích chung, vì sự phát triển của thành phố và cả nước. Cho nên, tôi vẫn nghĩ, một trong những cơ sở và là nền tảng quan trọng nhất để thành phố đề xuất những cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội chính là truyền thống, là nội lực của thành phố, kết tinh từ con người đã gắn bó, yêu quý và hết lòng phụng sự thành phố" .